Prawo holdingowe – projekt nowelizacji kodeksu spółek handlowych

Przepisy kodeksu spółek handlowych w dotychczasowym brzmieniu regulują prawo holdingowe w szczątkowym zakresie. Grupom spółek poświęcona jest jedynie regulacja art. 7 k.s.h., który jednak odnosi się wyłącznie do holdingów umownych, czyli powstałych na podstawie umowy o zarządzanie między spółką dominującą a spółką zależną.

Dodatkowe narzędzia dla spółek dominujących

Na mocy planowanej nowelizacji uregulowane mają zostać stosunki w holdingach faktycznych, czyli takich, które wiążą spółki pozostające ze sobą w stosunku dominacji i zależności, a z którymi coraz częściej się stykamy. Głównym celem planowanych zmian jest umożliwienie spółce dominującej jako rzeczywiście sprawującej władzę w grupie, działania w tym zakresie w granicach i na podstawie prawa, a nie z wykorzystaniem nieformalnych nacisków. Najistotniejszymi z proponowanych rozwiązań są:

• prawo wydawania przez spółkę dominującą wiążących poleceń spółkom zależnym,
• pełen dostęp spółki dominującej do informacji o spółkach zależnych,
• sprawowanie nadzoru przez radę nadzorczą spółki dominującej nad spółką zależną w zakresie realizacji wspólnej strategii gospodarczej holdingu.

Ochrona dla spółek zależnych

Nowelizacja zakłada również ochronę spółek zależnych, jako podmiotów o słabszej pozycji w grupie. Najistotniejszymi narzędziami ochronnymi mają być:

• obowiązek naprawienia szkody poniesionej przez spółkę zależną, którą ta poniosła w wyniku zastosowania się do wiążących poleceń spółki dominującej,
• prawo wyrównania zmniejszonej wartości udziałów/akcji należących do wspólników mniejszościowych spółki zależnej, stosującej się do wiążących poleceń spółki dominującej,
• możliwość wyjścia wspólników mniejszościowych ze spółki zależnej (tzw. sell-out, prawo do przymusowego odkupu udziałów),
• ponoszenie odpowiedzialności przez spółkę dominującą wobec samej spółki zależnej, w tym za obniżenie wartości udziałów/akcji w wyniku wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia spółki dominującej,
• ponoszenie przez spółkę dominującą odpowiedzialności względem wierzycieli spółki zależnej, o ile szkoda powstałaby w wyniku zastosowania się do polecenia spółki dominującej (model odpowiedzialności byłby w tym przypadku zbliżony do regulacji art. 299 k.s.h.).

Menedżerowie w świetle zmian

Pośredni skutek projektowanych przepisów wzmacniał będzie pozycję menedżerów. Do tej pory, nie chcąc stracić stanowiska, menedżerowie muszą w praktyce stosować się do poleceń wydawanych przez organy spółki dominującej, przy czym za podejmowane decyzje odpowiedzialność ponosi tylko oni.

Projekt nowelizacji znalazł się w wykazie prac legislacyjnych rządu na rok 2020. Czas pokaże czy i w jakim kształcie wprowadzone zostaną proponowane przepisy.