Wczasy pod gruszą – czy ich przyznanie można uzależnić od długości urlopu wypoczynkowego?

Wczasy pod gruszą

Wczasy pod gruszą – czy ich przyznanie można uzależnić od długości urlopu wypoczynkowego?

Kontynuujemy temat dopłat do urlopu wypoczynkowego. W ostatnim wpisie „Świadczenie urlopowe – pracownicy mają do niego prawo” kompleksowo omówiliśmy temat wypłaty świadczenia urlopowego. Dziś wyjaśnimy na czym polega dofinansowanie do wypoczynku zwane potocznie „wczasami pod gruszą” oraz kto jest uprawniony do tego świadczenia. Zwrócimy również uwagę na często popełniany przez pracodawców błąd.

Czym są wczasy pod gruszą?

Wczasy pod gruszą to nieformalna nazwa dofinansowania urlopu wypoczynkowego pracownika i jego rodziny, które pracodawca wypłaca ze środków zgromadzonych w ZFŚS. Pracodawca w regulaminie ZFŚS określa zasady ich wypłaty oraz kryteria, które trzeba spełnić, aby otrzymać wczasy pod gruszą. Przepisy nie regulują tych kwestii.

Nie każdy pracodawca ma obowiązek wypłaty wczasów pod gruszą. Fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. W przypadku mniejszych przedsiębiorstw, tworzenie funduszu socjalnego nie jest obligatoryjne, choć mogą one dobrowolnie zdecydować się na taki krok. Środki zgromadzone w funduszu mogą być przeznaczone na różne cele socjalne, w tym na dofinansowanie wypoczynku pracowników.

Komu przysługuje wypłata wczasów pod gruszą?

Ze środków ZFŚS mogą korzystać pracownicy oraz członkowie ich rodzin, byli pracownicy – emeryci i renciści oraz ich rodziny, a także wszelkie inne osoby, którym pracodawca umożliwił korzystanie ze środków ZFŚS. Dofinansowanie do wypoczynku przysługuje zatem każdemu, kto jest uprawniony do świadczeń z ZFŚS u danego pracodawcy.

Co istotne, emeryci lub renciści korzystają ze środków funduszu swojego ostatniego zakładu pracy. Status emeryta (byłego pracownika) lub rencisty (byłego pracownika) przysługuje u ostatniego pracodawcy, u którego osoby te były zatrudnione.

Jak pracodawca weryfikuje sytuację materialną pracownika, od której uzależnia wysokość wczasów pod gruszą?

Świadczenia z ZFŚS przyznawane są osobom faktycznie potrzebującym pomocy. Pracodawca przydzielając świadczenia pracownikowi, musi brać pod uwagę dochód przypadający na jednego członka rodziny pracownika.

Przepisy nie regulują sposobu ustalenia sytuacji majątkowej pracownika. Sposób przekazania pracodawcy niezbędnych informacji na potrzeby przyznawania środków z ZFŚS pracodawca powinien ustalić w regulaminie ZFŚS. Co do zasady pracodawcy zobowiązują pracowników do złożenia oświadczenia o dochodach. Na jego podstawie pracodawca określa wysokość wczasów pod gruszą.

Świadczenie urlopowe to nie to samo, co wczasy pod gruszą!

W praktyce oba te pojęcia często są używane zamiennie. Jest to błąd, ponieważ świadczenie urlopowe i wczasy pod gruszą to dwie różne formy dofinansowania do wypoczynku.

Pochodzenie środków

Zasadniczą różnicą miedzy świadczeniem urlopowym a „wczasami pod gruszą” jest fakt, że świadczenie urlopowe nie pochodzi ze środków ZFŚS (może być ono wypłacane przez pracodawców, u których nie został utworzony ZFŚS i w całości jest pokrywane z ich środków).

Kryteria przyznawania

Ponadto świadczenie urlopowe otrzymuje pracownik korzystający z urlopu wypoczynkowego w wymiarze minimum 14 kolejnych dni kalendarzowych. Przysługuje ono każdemu pracownikowi zatrudnionemu w danym zakładzie pracy, niezależnie od jego sytuacji materialnej czy rodzinnej.

 Z kolei „wczasów pod gruszą” nie wolno uzależniać od liczby wykorzystanych dni urlopu wypoczynkowego (o czym często pracodawcy zapominają).  Liczba dni wykorzystanego urlopu nie jest ani sytuacją życiową, ani rodzinną, ani materialną. Wczasy pod gruszą wypłaca się według kryterium socjalnego.

Wysokość świadczenia

Maksymalna wysokość świadczenia urlopowego nie może przekroczyć równowartości odpisu podstawowego na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika. Jeśli pracownik nie jest zatrudniony na pełny etat, wówczas kwotę tę należy obniżyć proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy.

Wysokość świadczenia urlopowego ustala pracodawca w przepisach wewnątrzzakładowych, np. w formie zarządzenia. Może jednak ustalić je do maksymalnej wysokości odpisu podstawowego na fundusz w danym roku kalendarzowym. W związku z tym, wysokość świadczenia urlopowego ustala się corocznie. Jeżeli pracodawca nie ustali w danym roku jego wysokości, wówczas  należy przyjąć, że powinien on wypłacać świadczenie w wysokości odpisu podstawowego na fundusz.

Z kolei wysokość świadczeń z ZFŚS ustala się z uwzględnieniem kryterium socjalnego. Przepisy nie określają żadnej konkretnej ani minimalnej kwoty świadczenia. Szczegółowe zasady i warunki korzystania ze świadczeń finansowanych z ZFŚS określa obowiązujący u danego pracodawcy regulamin. W regulaminie pracodawca powinien zatem ustalić, na jakich warunkach przyznawane będzie dofinansowanie do wczasów pod gruszą. Oznacza to, że kwoty wypłacane pracownikom mogą się od siebie różnić.

Okres wypłaty

Świadczenie urlopowe jest wypłacane jednorazowo, przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego. W kontekście wczasów pod gruszą, to przepisy wewnątrzzakładowe powinny określać częstotliwość i termin wypłaty dofinansowania.

Czy dofinansowanie wczasów pod gruszą należy odpowiednio zmniejszyć do wymiaru czasu pracy pracownika?

Nie, nie należy uzależniać wysokości dofinansowania wczasów pod gruszą od wymiaru etatu pracownika. Wysokość tego świadczenia ustala się wyłącznie w oparciu o kryterium socjalne, czyli indywidualną sytuację życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Uzależnienie wysokości tego dofinansowania od wymiaru czasu stanowiłoby naruszenie kryteriów przyznawania świadczeń socjalnych, wynikających z Ustawy o ZFŚS.

Opodatkowanie dofinansowania wczasów pod gruszą

Od 2024 r. świadczenia wypłacone pracownikom z ZFŚS są wolne od podatku dochodowego do wysokości 1000 zł (przestały już bowiem obowiązywać wyższe limity zwolnień wprowadzone w związku z pandemią COViD). Jeśli chodzi natomiast o emerytów i rencistów, to zgodnie art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, emerytom i rencistom, którzy otrzymują świadczenia w związku ze wcześniejszym stosunkiem pracy, przysługuje zwolnienie podatkowe do 4500 zł.

Wczasy pod gruszą zwolnione są w całości ze składek ZUS.

Jesteś Pracodawcą i potrzebujesz pomocy w utworzeniu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych? Zapraszamy do kontaktu!