Koszty zastępstwa procesowego to część kosztów procesu, obejmująca wydatki poniesione przez stronę na wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika — adwokata lub radcy prawnego — za prowadzenie sprawy przed sądem.
Koszty zastępstwa procesowego po umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego
We wcześniejszym wpisie Elektroniczne Postępowanie Upominawcze (EPU) jako alternatywa dla tradycyjnego pozwu przybliżyliśmy mechanizm działania elektronicznego postępowania upominawczego (EPU) oraz jego praktyczne zalety — przede wszystkim szybkość procedury, niższe koszty i wygodę obsługi zdalnej. Wskazaliśmy również, w jakich sytuacjach warto z niego korzystać (np. roszczenia pieniężne o jasnym stanie faktycznym). W powyższym wpisie podkreślono, że jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu „zwykłym”, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w EPU. Innymi słowy – postępowanie zachowuje swoją ciągłość. Co więcej, na żądanie stron sąd, rozpoznając w postępowaniu „zwykłym” sprawę, uwzględni koszty poniesione przez strony w elektronicznym postępowaniu upominawczym. O jakich kosztach mowa? Chodzi przede wszystkim o koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego.
Koszty zastępstwa procesowego to część kosztów procesu, obejmująca wydatki poniesione przez stronę na wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika — adwokata lub radcy prawnego — za prowadzenie sprawy przed sądem. Innymi słowy, jest to zwrot kosztów reprezentacji procesowej, przysługujący stronie, która wygrała sprawę, a nie samemu pełnomocnikowi.
Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, koszty te ponosi strona przegrywająca, a sąd zasądza je na rzecz strony wygrywającej co do zasady w wysokości odpowiadającej stawce minimalnej. W uzasadnionych przypadkach sąd może zasądzić koszty zastępstwa procesowego w stawce wyższej, jeżeli nakład pracy pełnomocnika był większy.
Ich wysokość określają dwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości:
Koszty te mogą być przyznane stronie reprezentowanej przez pełnomocnika, jeśli wygrała sprawę w całości lub w części. Przy ustalaniu ich wysokości sąd przede wszystkim uwzględnia wartość przedmiotu sporu, czyli najczęściej kwotę, której dotyczy sprawa. Jeżeli postępowanie dotyczy zapłaty, to wartość przedmiotu sporu stanowi kwota żądana w pozwie.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie opłat za czynności adwokackie lub radców prawnych stawki minimalne kosztów zastępstwa procesowego w elektronicznych postępowaniach upominawczych kształtują się następująco:
| Wartość przedmiotu sporu (WPS) | Stawka minimalna |
| do 500 zł | 90 zł |
| powyżej 500 zł do 1500 zł | 270 zł |
| powyżej 1500 zł do 5000 zł | 900 zł |
| powyżej 5000 zł do 10 000 zł | 1800 zł |
| powyżej 10 000 zł do 50 000 zł | 3600 zł |
| powyżej 50 000 zł do 200 000 zł | 5400 zł |
| powyżej 200 000 zł do 2 000 000 zł | 10 800 zł |
| powyżej 2 000 000 zł | 15 000 zł |
Stawki są takie same, bez względu na to, czy stronę reprezentuje adwokat lub radca prawny. Stawki są takie same zarówno dla EPU, jak i w postępowaniu upominawczym czy nakazowym. O postępowaniu nakazowym pisaliśmy tutaj. Postępowanie upominawcze różni się od standardowego (zwykłego) postępowania cywilnego tym, że jest szybsze, prostsze i prowadzone głównie na podstawie dokumentów. Sąd wydaje w nim nakaz zapłaty bez przeprowadzania rozprawy, jeśli z pozwu i załączonych dowodów wynika, że roszczenie jest zasadne. Pozwany może się od tego nakazu odwołać, składając sprzeciw – wtedy sprawa trafia do zwykłego postępowania. Celem postępowania upominawczego jest więc sprawne dochodzenie niespornych należności pieniężnych.
W ostatnich latach rozstrzygnięte zostały wątpliwości praktyczne związane z rozliczeniem kosztów poniesionych przez strony, a zwłaszcza kosztów zastępstwa procesowego, gdy postępowanie EPU kończy się umorzeniem. W literaturze i orzecznictwie pojawiały się przedtem argumenty przemawiające zarówno za, jak i przeciw mechanizmowi „podwójnego wynagrodzenia”. „Podwójne wynagrodzenie” oznaczało bowiem sytuację, w której stronie powodowej zasądzano odrębne wynagrodzenie za czynności wykonane w EPU oraz dodatkowo pełne wynagrodzenie za czynności wykonywane w postępowaniu zwykłym — skutkując faktycznym podwojeniem należnych opłat za tę samą sprawę.
Z jednej strony wskazywano na brzmienie przepisu art. 50537 § 2 KPC i uzasadniano, że sformułowanie „uwzględnienie kosztów poniesionych” może obejmować wszystkie kategorie kosztów, w tym koszty zastępstwa poniesione w EPU. Z drugiej strony formułowano argumenty systemowe: automatyczne zasądzenie dwóch opłat za czynności tego samego pełnomocnika (raz za EPU, raz za postępowanie zwykle) naruszałoby zasadę celowości i proporcjonalności kosztów procesu (art. 98 KPC) oraz prowadziłoby do nadmiernego obciążenia strony pozwanej. Ponadto rozporządzenia o opłatach za czynności adwokatów i radców prawnych przewidują obniżone stawki dla postępowań sumarycznych. Dla przykładu: stawka minimalna wynosi za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym 50% stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat – 75% stawki minimalnej.
Przełomowe znaczenie miały uchwały Sądu Najwyższego zapadłe w 2024 r., w szczególności uchwała z dnia 10 kwietnia 2024 r. (III CZP 53/23). Sąd Najwyższy przyjął, że w sprawie zainicjowanej pozwem wniesionym zgodnie z art. 50537 § 2 zd. 1 KPC (czyli w sprawie, gdzie wcześniej było umorzenie w EPU) sąd, rozstrzygając o kosztach procesu na żądanie strony zgłoszone zgodnie z art. 50537 § 2 zd. 2 KPC, uwzględnia jedną opłatę za czynności pełnomocnika w wysokości odpowiadającej postępowaniu rozpoznawanemu w sądzie. Oznacza to, że nie ma automatycznego sumowania opłat należnych za czynności w EPU i opłat za czynności w postępowaniu zwykłym. Sąd Najwyższy doprecyzował jednak, iż brak jest przeszkód, aby sąd zwiększył wynagrodzenie ponad tę jedną opłatę, jeżeli strona wykazała szczególny nakład pracy pełnomocnika poniesiony także na etapie EPU.
W praktyce orzeczniczej i doktrynalnej uzasadnienie SN opiera się na kilku podstawowych przesłankach:
Po umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego (EPU) koszty poniesione przez strony, w tym koszty zastępstwa procesowego, mogą zostać uwzględnione w późniejszym postępowaniu „zwykłym”. Ostatecznie jednak zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 2024 r. (III CZP 53/23), sąd powinien zasądzać jedną opłatę za czynności pełnomocnika, odpowiadającą etapowi postępowania sądowego, w którym sprawa jest rozpoznawana. Nie ma więc podstaw do automatycznego „podwajania” wynagrodzenia za czynności wykonane w EPU i w postępowaniu zwykłym. Jednocześnie sąd może przyznać wyższe wynagrodzenie, jeśli pełnomocnik rzeczywiście wykazał zwiększony nakład pracy także na etapie elektronicznym. Takie rozwiązanie zapewnia równowagę między ochroną interesów stron a zasadą proporcjonalności kosztów procesu.
Zachęcamy również do zapoznania się z naszymi pozostałymi publikacjami.
Receive offers, product allerts, styling inspiration and more.
Wielu polskich przedsiębiorców zatrudnia obywateli państw trzecich – najczęściej z Ukrainy, Gruzji czy Mołdawii. Wykonując usługi na rzecz kontrahentów w Niemczech, naturalnym krokiem jest chęć czasowego oddelegowania pracowników do pracy za Odrą.
Windykacja po upadłości lub restrukturyzacji dłużnika. Wielu przedsiębiorców zakłada, że ogłoszenie upadłości przez dłużnika oznacza koniec szans na odzyskanie pieniędzy. W praktyce — nie zawsze tak jest. Postępowania upadłościowe i restrukturyzacyjne to skomplikowane procedury, ale dobrze przygotowany wierzyciel może z nich wyjść z realnym odzyskiem.
Stwierdzenie nabycia spadku to nie tylko formalność – to niezbędny krok, aby spadkobiercy mogli skutecznie dysponować majątkiem pozostawionym przez zmarłego. Bez tego dokumentu nie ma możliwości przejęcia nieruchomości, konta bankowego czy innego składnika majątku.
Zawodnicy amatorscy to głównie piłkarze niższych lig oraz zawodnicy młodzieżowi. Wiążą się oni z klubem deklaracjami gry amatora na jeden pełny sezon, nie pobierając przy tym wynagrodzenia innego niż zwrot kosztów ponoszonych w związku z uprawianiem piłki nożnej.
Zasiedzenie nieruchomości to realny sposób na uregulowanie stanu prawnego działki, domu czy fragmentu gruntu, który od lat pozostaje w Twoim posiadaniu. Jeśli korzystasz z nieruchomości jak właściciel, płacisz podatki, dbasz o jej utrzymanie – być może już spełniasz przesłanki zasiedzenia.
Coraz częściej zgłaszają się do nas Klienci, którym odmówiono wydania wizy Vander Elst, mimo że spełniali – jak im się wydawało – wszystkie wymagane warunki. W praktyce odmowa wydania wizy jest problemem nie tylko pracownika, ale przede wszystkim dla pracodawcy, który ryzykuje utratę kontraktu i niekiedy naraża się na poważne straty.
