Sport profesjonalny, a odszkodowania – jak prawo chroni kontuzjowanych sportowców?

Współcześnie sport profesjonalny to nie tylko zmagania na boisku czy na ringu, ale także wiele regulacji prawnych które te zmagania regulują i kształtują. Być może nie jest to pierwsze skojarzenie ze sportowymi emocjami, ale prawo pozostaje nieodłączną i konieczną jego częścią. Idąc za słynnym przysłowiem, że „sport to zdrowie” możemy się domyśleć, że jednak nie zawsze tak jest. Profesjonalny sport wiąże się z ryzykiem nadmiernego obciążania organizmu, kontuzji, urazów, a czasem też wypadków, które wykluczają zawodników z rywalizacji na długie miesiące.

Z naszego dzisiejszego artykułu dowiesz się między innymi:

– jakie prawo nakłada obowiązki na sportowców i kluby sportowe,

– na kim spoczywa obowiązek uzyskania ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków w sporcie,

– kto powinien wypłacić odszkodowanie sportowcowi w zależności od okoliczności,

– czy sportowiec ponosi odpowiedzialność prawną w przypadku uszkodzenia ciała innego zawodnika podczas rywalizacji lub treningu?

Prawne regulacje dotyczące bezpieczeństwa sportowców

Jest kilka kluczowych regulacji dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawodników, podejmujących się rywalizacji w profesjonalnym sporcie. Bezpieczeństwo w sporcie jest regulowane m.in. ustawą o sporcie z 2010 roku. Ustawa nakłada na klub sportowy obowiązek zapewnienia profesjonalnemu sportowcowi ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Ponadto jest także wiele regulacji wewnętrznych, które są różne w zależności od danego związku sportowego. Regulacje wewnętrzne mogą określać również ogólne zasady bezpieczeństwa, jakie trzeba zachować, organizując zawody w danej dyscyplinie. Odpowiednie przygotowanie nawierzchni pod tor wyścigowy czy pielęgnacja murawy piłkarskiej to też bardzo ważne elementy bezpiecznej rywalizacji sportowej.

Przykładowo piłkarskie kluby sportowe w Polsce dostosowują swoje standardy do przepisów Polskiego Związku Piłki Nożnej oraz FIFA (fr. Fédération Internationale de Football Association). Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku klubów i związków w takich dyscyplinach jak koszykówka, siatkówka czy mieszane sporty walki (MMA).

FIFA utworzyła również program ochrony klubów, który ma na celu pokrycie wynagrodzenia zawodników w przypadku dłuższej niedyspozycyjności spowodowanej kontuzją, jeżeli trwa ona powyżej 28 dni. Takie rozwiązanie gwarantuje zawodnikowi wypłatę wynagrodzenia nawet w przypadku długotrwałej rehabilitacji, a jednocześnie ściąga z klubu ciężar wynagradzania zawodnika niezdolnego do gry. Beneficjentem tego programu była w zeszłym roku m.in. FC Barcelona, gdy piłkarz Ronald Araujo zerwał mięsień przywodziciela w prawym udzie. Zgodnie z doniesieniami medialnymi, klub otrzymywał na poczet wynagrodzenia piłkarza odszkodowanie w wysokości ok. 20 tys. euro za każdy dzień jego niedyspozycyjności.

Wiele zależy również od samego zawodnika i kontraktu jaki zawarł z klubem sportowym. Kontrakty mogą przewidywać dodatkowe regulacje na wypadek urazów, takie jak wysokość wynagrodzenia w okresie niedyspozycyjności czy pokrycie kosztów rehabilitacji. Zawodnik powinien również dbać o to, by występować w legalnie organizowanych zawodach, ponieważ w innym przypadku omawiane instrumenty prawne mogą go nie ochronić. Podejmując się rywalizacji w nielegalnie organizowanych zawodach, sportowiec niejako godzi się na ewentualne szkody zdrowotne na własne ryzyko.

Od kogo sportowiec może dostać ubezpieczenie w razie kontuzji?

W razie wypadku lub kontuzji, sportowiec ma kilka miejsc, od których może ubiegać się o uzyskanie odszkodowania. Można uzyskać odszkodowanie m.in. z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i od pracodawcy z tytułu wypadku przy pracy, co oczywiście dotyczy jedynie zawodników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę – a to w sporcie jest jednak dość rzadkie.

Inną opcją z której można skorzystać, to uzyskanie odszkodowania od swojego ubezpieczyciela, przy czym sportowiec musi mieć wcześniej wykupione ubezpieczenie od nieszczęśliwych wypadków w sporcie. W przypadku sportowców zrzeszonych w klubach i związkach sportowych, taki obowiązek spoczywa na klubie, ale w innych przypadkach, sportowiec sam musi zadbać o ubezpieczenie.

Dodatkowo, może zaistnieć również sytuacja, w której wina za spowodowanie wypadku sportowca będzie leżała po stronie klubu sportowego lub organizatora zawodów. W takim przypadku, sportowiec powinien ubiegać się o odszkodowanie bezpośrednio od klubu lub organizatora. Wina może wynikać przykładowo z błędnej organizacji rozgrywek czy zawodów. Niewłaściwie zaplanowana trasa wyścigu samochodowego czy zaniedbana murawa piłkarska może w oczywisty sposób wpłynąć na bezpieczeństwo przeprowadzanej imprezy. Takie błędy i zaniedbania mogą być potem podstawą do roszczeń związanych z ubezpieczeniem za szkody na zdrowiu i życiu sportowca.

Obowiązek posiadania ubezpieczenia zdrowotnego

Zgodnie z ustawą o sporcie z 2010 roku, zawodnik ma obowiązek uzyskania orzeczenia lekarskiego o swoim stanie zdrowia i o tym, że umożliwia mu on bezpieczne uczestnictwo w zawodach. Ten obowiązek dotyczy uczestnictwa w legalnych zawodach organizowanych przez polskie związki sportowe. Dodatkowo, uczestnicząc w takich zawodach czy rozgrywkach, sportowiec musi posiadać ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków w sporcie. Ten obowiązek leży po stronie klubu sportowego (w przypadku kadry narodowej – polskiego związku sportowego). Zawierając umowę z klubem sportowym czy zgadzając się na uczestnictwo w zawodach, warto  pamiętać, że to klub powinien wywiązać się z obowiązku zapewnienia sportowcowi odpowiedniego ubezpieczenia.

Czy sportowiec odpowiada prawnie w wypadku uszkodzenia ciała innej osoby podczas rywalizacji lub treningu?

W polskim prawie karnym istnieje pojęcie kontratypu, które oznacza to, że dana pozaustawowa okoliczność wyłącza bezprawność czynu. Możemy tutaj wspomnieć m.in. o obronie koniecznej czy stanie wyższej konieczności. Mało kto jednak wie, że istnieje również kontratyp ryzyka sportowego. Z tego przywileju zawodnik może jednak skorzystać pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim, wyłączenie bezprawności czynu może mieć miejsce jedynie w przypadku legalnie zorganizowanych zawodów sportowych. Z legalnością takiej imprezy wiąże się również jej sportowy cel, zgoda sportowców na uczestnictwo w zawodach, jak i przestrzeganie ogólnych zasad bezpieczeństwa charakterystycznych dla danej dyscypliny sportu. Inne bowiem warunki panują w świecie piłki nożnej, a inne w sztukach walki takich jak MMA.

Możemy dostrzec więc, że zawodnicy są zabezpieczeni w zakresie odpowiedzialności prawnej, ale jedynie gdy uprawiają daną dyscyplinę sportu zgodnie ze „sztuką”. Jeżeli powyżej opisane okoliczności nie będą miały miejsca i zawodnik będzie brał udział w nielegalnych zawodach czy też nie będzie przestrzegał zasad rywalizacji sportowej, to zostanie pociągnięty do odpowiedzialności prawnej. Takie przestępstwa są kwalifikowane jako naruszenie nietykalności cielesnej lub przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.

Jeżeli jesteś sportowcem walczącym o odszkodowanie lub klubem sportowym chcącym zabezpieczyć swoich zawodników – zapraszamy do kontaktu!