Ulga na zabytki – kto i na jakich zasadach z niej skorzysta?

Powszechnie nazywane „pałacykowe” jest w istocie ulgą przysługującą przy zakupie, jak również renowacji i restauracji, nieruchomości stanowiących zabytek. Wprowadzona wraz z nowelizacją ustawy o PIT z dnia 29 października 2021 r. („polski ład”) weszła w życie 1 stycznia 2022 r. i nie wybrzmiała równie głośno jak inne hasła promujące pakiet zmian ustawowych „polskiego ładu”. Stąd niewiele osób o niej wie, a tym bardzie jak może ją zastosować w  praktyce. Ulga na zabytki – zapraszamy do zapoznania się ze szczegółami.

Ulga na zabytki – na czym polega?

Aby jednak opisać działanie ulgi, konieczne jest odpowiedzenie na pytanie „co kryje się pod pojęciem zabytku?”. Ustawa kieruje nas bezpośrednio do katalogu obiektów znajdujących się w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wskazano: dzieła architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego oraz obiekty techniki, kopalnie, huty, elektrownie i  inne zakłady przemysłowe. Musi to być nieruchomość stanowiąca świadectwo minionej epoki, zdarzenia, którego zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną. Innymi słowy – będą to przede wszystkim nieruchomości wpisane do rejestru zabytków.

Jakie warunki trzeba spełnić?

Przede wszystkim należy wskazać, że ulga dotyczy wyłącznie osób fizycznych. Uprawnieni są do niej wszyscy właściciele lub nabywcy nieruchomych zabytków. Aby ubiegać się o odliczenie podatku należy spełnić łącznie trzy warunki:

1) nieruchomość posiada indywidualny wpis do rejestru zabytków,

2) jest ona utrzymywana i konserwowana zgodnie z przepisami o ochronie zabytków oraz

3) nieruchomość nie jest zajęta przez prowadzoną działalność gospodarczą.

O ile wpis do rejestru oraz brak działalności gospodarczej są jasnymi przesłankami, o tyle „utrzymywanie i konserwacja” mogą być niejasne. Chodzi tu przede wszystkim o ponoszenie kosztów związanych z zachowaniem zabytku w dobrym stanie, aby jak najdłużej zachować jego walory historyczny oraz estetyczne.

Odliczenia w ramach ulgi na zabytki – jak to zrobić?

Aby móc odliczyć podatek musimy zainwestować w nieruchomość spełniającą wymagania wskazane powyżej (zabytek). Następnie należy ponieść wydatek związany z jej remontem lub renowacją. Może to być wydatek rzędu jednej złotówki. Konieczne jest jednak uzyskanie pozwolenia na prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich, budowlanych (pozwolenie wydaje wojewódzki konserwator). Względnie może to być zlecenie konserwatorskie (w przypadku zabytku znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków). Odliczenia dokonujemy w danym roku podatkowym, w którym nabyliśmy nieruchomość lub ponieśliśmy koszty związane z remontem.  

Ile możesz odliczyć?

Maksymalna kwota, którą można odliczyć wynosi 500 zł za każdy metr kwadratowy od zakupu nieruchomości (tutaj limit wynosi 500 tys. zł) oraz połowę kosztów związanych z jej remontem (tutaj limitu już nie ma). Co istotne – jeżeli kwota odliczenia przewyższa nasze dochody, koszty związane z zabytkiem możemy odliczać przez kolejne sześć lat od końca roku podatkowego, w którym dokonano odliczenia. Potencjalnie zatem, możemy odliczać nielimitowane koszty związane z remontem zabytku przez sześć lat podatkowych.

Przykładowe odliczenia ulgi na zabytki

Załóżmy zatem, że kupujemy zabytek, jakiś pałacyk, za kwotę 1 mil zł. Następnie przystępujemy do jego remontu, na który przeznaczyliśmy kwotę 500 tys. zł (odnawiamy praktycznie całą nieruchomość). Kwota do odliczenia wynosi:

koszty nabycia = 1 000 000 zł, jednak limit wynosi 500 000 zł, zatem przyjmujemy 500 000 zł.

koszt remontu = 500 000 zł, przy czym odliczyć możemy tylko połowę – 250 000 zł.

Łącznie możemy zatem wskazać aż 750 000 zł jako nasze koszty poniesienia przychodu. Jest to ogromna kwota, z której możemy  czerpać przez sześć lat.

Kiedy ulga na zabytki Ci się nie należy?  

Prawo do odliczenia wskazanych powyżej kosztów nie będzie nam przysługiwało jeżeli rozliczamy się podatkiem ryczałtowym. Istotne jest również fakt, że prace remontowe nie mogą wykraczać poza zakres prac i robót wskazanych w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora zabytków lub zalecenia konserwatorskiego. W takim wypadku nie będziemy mogli ich dorzucić do kosztów.