Zmiana czasu z letniego na zimowy – jaki ma wpływ na wynagrodzenie i ewidencję czasu pracy?

W nocy z soboty 26 października na niedzielę 27 października 2024 r. przestawiamy wskazówki zegara z godziny 3.00 na 2.00. Dla pracowników pracujących na nocnej zmianie oznacza to, że będą pracować o godzinę dłużej. Zmiana czasu ma zatem wpływ przede wszystkim na otrzymywane przez nich wynagrodzenie za pracę.

Przekroczenie dobowego wymiaru czasu pracy

Cofnięcie zegarów o godzinę powoduje wydłużenie czasu pracy i przekroczenie obowiązującego pracownika w danym dniu wymiaru czasu pracy. Ze względu na przekroczenie w tym dniu wymiaru czasu pracy, pracownik świadczyć będzie pracę w godzinach nadliczbowych (w tzw. nadgodzinach).

Zmiana czasu na zimowy a nadgodziny

Pracodawca, w związku z wykonywaniem przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych, ma obowiązek zrekompensować pracownikowi ten czas i wypłacić mu dodatek za nadgodziny.

Za pracę w godzinach nadliczbowych w nocy, oprócz normalnego wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje bowiem dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia. W związku z tym pracodawca musi wypłacić pracownikowi za tę dodatkową godzinę pracy wynagrodzenie podstawowe + dodatek w wysokości 100% stawki zasadniczej z wynagrodzenia za pracę.

Pracodawca w zamian za dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych może jednak udzielić pracownikowi czasu wolnego. Czas wolny może zostać udzielony pracownikowi:

1. na jego wniosek albo
2. z inicjatywy pracodawcy (bez wniosku pracownika).

Jeżeli pracownik sam wystąpi z wnioskiem o udzielenie mu czasu wolnego, wówczas pracodawca może mu udzielić czasu wolnego od pracy w tym samym wymiarze. Innymi słowy, pracodawca w zamian za dodatkową godzinę pracy udziela pracownikowi godzinę czasu wolnego (w stosunku 1:1)

Jeżeli jednak udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych nastąpi z inicjatywy pracodawcy (bez wniosku pracownika), wówczas pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. W tym przypadku, pracodawca za jedną nadgodzinę udzieli pracownikowi 1,5 godziny czasu wolnego (w stosunku 1:1,5).

Rekompensata za pracę w porze nocnej

Jak stanowi Kodeks pracy, pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00. Regulacja ta umożliwia pracodawcy sprecyzowanie, w jakim przedziale czasowym pora nocna ma obowiązywać w jego zakładzie pracy. W praktyce jest to najczęściej przedział od  godziny 22.00 do 6.00. Ustalenie pory nocnej co do zasady następuje poprzez wskazanie konkretnych godzin w regulaminie pracy, ewentualnie w układzie zbiorowym pracy. Jeśli u pracodawcy nie obowiązuje regulamin pracy i nie jest on objęty układem zbiorowym pracy, to 8-godzinny zakres pory nocnej pracodawca określa sam, powiadamiając o tym pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej. Obowiązek określenia pory nocnej w zakładzie pracy dotyczy każdego pracodawcy.

Jakiego pracownika uznajemy za pracującego w porze nocnej?

Pracownik pracujący w nocy to pracownik, którego:

1. rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub
2. którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną, jest pracującym w nocy.

Dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej

Ze względu na uciążliwości, jakie wiążą się z pracą w nocy, pracownik świadczący pracę w porze nocnej ma szczególne uprawnienia w zakresie czasu pracy. Niezależnie od opisanego wyżej dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, za pracę w porze nocnej pracownikowi przysługuje również „dodatek nocny”.

Dodatek za pracę w porze nocnej przysługuje wszystkim pracownikom, bez względu na to, czy pracę w porze nocnej wykonują stale.

W przeciwieństwie do wcześniej omawianego dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatek za pracę w nocy jest taki sam dla wszystkich pracowników, niezależnie od wysokości otrzymywanego przez nich wynagrodzenia. Podstawą jego wyliczenia jest bowiem aktualnie obowiązujące wynagrodzenie minimalne.

Dodatek za pracę w porze nocnej w październiku 2024 r. – ile wynosi?

Za pracę w porze nocnej pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. W październiku mamy 184 godziny pracy, zatem dodatek obliczamy dzieląc wysokość wynagrodzenia minimalnego przez 184 (wymiar czasu pracy obowiązujący w konkretnym miesiącu):

4300 zł / 184 h x 20% = 4,67 zł

Praca w nocy z 26 października na 27 października 2024 r. wiąże się z tym, że pracownik będzie pracował godzinę dłużej. W związku z pracą w godzinach nadliczbowych pracodawca zobowiązany jest wypłacić pracownikowi wynagrodzenie powiększone o stosowny dodatek bądź udzielić czasu wolnego od pracy. Jeżeli pracownik sam zawnioskuje o czas wolny, wówczas jest on mu udzielany w proporcji 1:1 (jedna godzina nadliczbowa : jedna godzina czasu wolnego od pracy). Jeżeli pracodawca, chcąc zwolnić się z obowiązku wypłaty pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia, sam zaproponuje udzielenie mu czasu wolnego, wówczas będzie musiał zrobić to w proporcji 1:1,5 (1 (jedna godzina nadliczbowa : półtorej godziny czasu wolnego od pracy).

Jako że zmiana czasu z letniego na zimowy ma miejsce w nocy, pracownikowi przysługuje dodatek za pracę w porze nocnej. Dodatek ten przysługuje niezależnie od innych należności, a zwłaszcza od dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, przypadających na tę porę. W związku z tym, pracownikowi świadczącemu pracę w trakcie zmiany czasu z letniego na zimowy przysługiwać będą oba dodatki do wynagrodzenia.

W październiku 2024 r. dodatek za pracę w porze nocnej wynosi 4,67 zł brutto za jedną godzinę pracy.

Pracownicy zatrudnieni z soboty na niedzielę na nocnej zmianie będą pracowali o godzinę dłużej. Nie jest to dla pracodawcy dodatkowa, niepłatna godzina pracy pracowników. Za tę godzinę należy pracownikowi zapłacić.